اتو قدیمی فقط یک دستگاه از دل تاریخ نیست، بلکه نشان دهنده خلاقیت و افکار رو به پیشرفت مردم قدیم بوده است. از اتوهای دستی و ساده گرفته تا اتوهایی که با یک منبع سوخت کار میکردند و امکان اتوکشی انواع لباس را فراهم میکردند. اگرچه اتوهای اولیه ظاهر ناخوشایندی داشتند، اما به هر حال مدتها به عنوان یک وسیله کاربردی استفاده میشدند. بنابراین، بد نیست که بدانید که اتو بخار امروزی جایگزین چه نوع اتوهایی شده است. بیایید در این مقاله سفری به دل تاریخ داشته باشیم و با انواع اتوهای قدیمی و کارکرد هر کدام آشنا شویم.
تاریخچه اتو قدیمی و مسیر تکامل آن
تاریخچه اتو به هزاران سال قبل بازمیگردد. در چین باستان، نمونههایی از ابزارهایی وجود داشته که با استفاده از فلز یا سنگ داغ برای صاف کردن پارچهها به کار میرفت. در اروپا، از قرن هفدهم به بعد، استفاده از اتوهای فلزی ریختهگریشده به شکل گسترده رواج یافت. این اتوها بسیار سنگین بودند و برای گرم کردن آنها باید روی اجاق یا درون آتش قرار میگرفتند.
در قرن نوزدهم میلادی، اتوهای زغالداغ و اتوهای جعبهای معرفی شدند که امکان نگهداری گرما برای مدت طولانیتری را فراهم میکردند. اختراع بزرگ بعدی در سال ۱۸۸۲ توسط هنری دبلیو. سیلی (Henry W. Seeley) رخ داد، زمانی که او نخستین اتوی برقی را در آمریکا به ثبت رساند.
این اختراع مسیر جدیدی را در زندگی خانگی گشود و به تدریج اتوهای سنگین و پرخطر گذشته جای خود را به وسایل برقی سبکتر و ایمنتر دادند. اما تا پیش از گسترش برق در منازل، همان اتوهای قدیمی بخش جداییناپذیر کارهای خانه بودند و اهمیت بسیاری در زندگی روزمره داشتند.
اتو قدیمی از هزاران سال پیش در جهان وجود داشته است. اولین نمونه اتوها با فلز و سنگ داغ بودند و پس از آن با پیشرفت با فلزهای ریخته گری شده ساخته میشدند و منبع حرارتی همچون زغال یا سوخت با نفت و الکل داشتند.
معرفی انواع اتو قدیمی
در قدیم از اتوها مختلفی استفاده میشد که هر کدام با توجه به شرایط زندگی، دسترسی به سوخت و فناوری زمان خود ساخته میشوند. در ابتدا اتوهای ساده که فقط با وزن سنگین فلز کار میکردند، کاربرد داشتند؛ اما به مرور زمان یک منبع گرمایشی نیز به اتوها اضافه شد و عملکرد آنها را بهبود بخشید. در ادامه بیشتر با انواع اتو قدیمی آشنا میشوید.
انواع این اتو را میتوان به اتوهای سنگین و ساده، اتوهای زغالی و اتوهای نفتی و الکلی تقسیم بندی کرد که هر کدام نحوه استفاده و ویژگیهای متفاوتی را در اختیار مصرف کنندگان قرار میدادند.
مقالات پیشنهادی: آب مناسب اتو؛ راهنمای کامل انتخاب و جلوگیری از رسوب
اتوی تخت یا سنگین (Sad Iron)
یکی دیگر از انواع اتو قدیمی موجود در بازار، اتو تخت یا سنگین است. این نوع اتو از یک فلز یکپارچه ساخته شده بود که برای عملکرد مناسب، باید آن را روی آتش یا اجاق داغ میگردند. وزن این اتو بسیار سنگین و در حدود کیلوگرم بود. شاید جالب باشد که بدانید بعضی از خانوادهها برای سهولت اتوکشی و جلوگیری از معطل شدن، چند اتو داشتند تا در حالی که یک اتو را استفاده میکردند، بتوانند آن یکی را روی آتش یا اجاق گرم کنند.
ویژگیها
- عدم امکان تنظیم دما و بدون هیچ گونه قابلیت گرم شدن خودکار
- نیازمند آتش و حرارت خارجی برای گرم شدن
- وزن بسیار سنگین و قابلیت جابجایی سخت
- زمان آماده سازی بسیار طولانی
اتوی با دسته جداشونده (Removable Handle Iron)
شاید برای شما عجیب باشد، اما یکی از انواع اتو قدیمی موجود در بازار اتو با دسته جدا شونده بود. این اتوها به این دلیل طراحی شدند که دسته همه اتوها حین گرم شدند به شدت داغ میشدند و دیگر کاربر امکان استفاده راحت از آنها را نداشت. ولی این نوع اتو، دارای دسته چوبی و فلزی جدا شونده است که کاربر میتواند به راحتی آنها را جدا کند و هر زمان که نیاز بود، آن را روی اتو نصب کند. این نوع اتو به ویژه در قرن نوزدهم بسیار محبوب بود.
ویژگیها
- دارای دسته جداشونده با جنس چوب یا فلز
- امکان برداشتن دسته هنگام گرم کردن آن روی اجاق و آتش
- وزن نسبتا کمتر حین استفاده
- قابلیت تعویض آسان و سریع دسته برای اتوکشی سریع
اتوی زغالی (Charcoal Iron)
یکی از بهترین انواع اتو قدیمی که در دوره خود توانسته بود توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کند، اتو زغالی است. این نوع اتو دارای یک مخزن نسبتا بزرگ بود که با زغال داغ پر میشود. در بالای اتوی زغالی دریچهای برای ورود و خروج هوا وجود داشت تا زغالها در حین اتوکشی روشن بمانند. با این وجود بو گرفتن لباسها با این اتو، به بخش جدایی ناپذیر آن تبدیل میشد. اگرچه این اتو حرارت بالایی تولید میکرد اما وزن زیاد و دوده حاصل از زغال باعث مشکلاتی میشد. اتوی زغالی در برخی کشورها تا اوایل قرن بیستم هم رایج بود.
ویژگیها
- کار با زغال داغ و در حال سوخت
- تولید دود و بوی زغال
- نیازمند آماده سازی زغال قبل از اتوکشی
- عدم امکان تنظیم دما و احتمال سوختن لباس و پارچهها
- سنگین بودن اتو زغالی
اتوی نفتی و گازی (Kerosene & Gas Iron)
با ورود سوختهای فسیلی، اتوهای نفتی و گازی طراحی شدند. برخلاف اتوهای سنگین، این نوع اتو دارای یک مخزن کوچکی بود که امکان ریختن سوخت در آن وجود داشت. به علاوه اینکه اتو نفتی قابلیت تنظیم شعله و حرارت را در اختیار کاربران قرار میدهد. اتوهای نفتی نسبت به اتو زغالی تمیزتر و سبکتر بودند. با این وجود خطر نشت نفت از آنها و آتش سوزی به قدری زیاد بود که طراحان اتو به فکر ساخت اتوهای جدید و ایمنتر افتادند.
مقالات پیشنهادی: اتوبخار ایرانی یا خارجی؟ مقایسه کامل مزایا، کیفیت و قیمت
ویژگی ها
- امکان تنظیم شعله و حرارت برای انواع پارچه و لباس
- نیازمند نفت برای کار کردن
- احتمال آتش سوزی در اثر نشتی نفت بسیار بالا
- خطرات زیست محیطی و آسیب به محیط زیست
- تولید دود و بوی نسبتا زیاد حین کار کردن
اتوی الکلی (Alcohol Iron)
اتو الکلی در واقع یک پیشرفت در اتوهای قدیمی بود. این نوع اتو با الکل کار میکرد و برای مناطقی که دسترسی به نفت و گاز دشوار بود، استفاده میشد. اتوهای الکلی دارای یک مخزن برای ریختن الکل بودند و درون آنها یک مشعل وجود داشت که با کمک الکل روشن میشد. اتوی الکلی طراحی بسیار سادهای داشت؛ اما به دلیل خطر اشتعال زیاد، خیلی زود کنار گذاشته شد و اتوهای برقی کم کم جایگزین آن شدند.
ویژگی ها
- وزن کمتر نسبت به اتوهای زغالی
- سوخت ایمن با الکل برای تولید حرارت
- خطر اشتعال بالای الکل
- عدم تولید دود و خاکستر حین کار کردن
اتوی برقی اولیه (Early Electric Iron)
در اواخر قرن نوزدهم با اختراع برق، اولین اتوهای برقی به بازار آمدند. این اتوها سیمی ضخیم و المنتی ساده داشتند که حرارت تولید میکرد. سرعت و راحتی استفاده اتو برقی باعث شد تا به سرعت جایگزین اتو الکلی و اتو نفتی و گازی شوند. با گذشت زمان، ترموستات و امکان تنظیم حرارت نیز به این اتوها اضافه شد؛ تا به امروز که پیشرفتهترین مدلهای اتو بخار دستی را شاهد هستیم.
ویژگی ها
- امکان تنظیم درجه حرارت
- پیشرفته شدن با عملکرد مناسب و کار کردن با برق
- بدون نیاز به سوخت و خطرات مرتبط با آنها
- اتوهای سبک وزن و بدون تجهیزات اضافه
جمع بندی
این وسیله شاید ظاهر سادهای داشته باشد؛ اما نشان میدهد که چگونه فناوریهای کوچک توانستهاند سبک زندگی را تغییر دهند. از اتوهای سنگین و ابتدایی تا اتوهای برقی مدرن و پیشرفته، مسیر طولانیای طی شده که بیانگر تحول در صنعت و خانهداری است. امروز این نوع اتوها بیشتر به عنوان یک شیء آنتیک و دکوراتیو شناخته میشود که ارزش تاریخی و زیباییشناسی دارد و در بسیاری از موزهها به کار گرفته میشود.